Staatsgrepen. Ze vinden plaats in Zuid-Amerika. In Afrika. Maar niet in Nederland. Met 1 uitzondering. De socialisten probeerden onder Troelstra in 1918 een staatsgreep te plegen. Dit mislukte, zie hier en hier. Ik constateer dat er thans subtielere en effectievere processen van machtsoverheveling gaande zijn. Die soms tegen de letter maar vaker tegen de bedoeling van de grondwet ingaan. Ik beschrijf een vijftal sluipende machtsgrepen. Maar er zijn er meer.
De machtsgreep via het regeerakkoord
De Nederlander kiest geen regering. Maar kiest volksvertegenwoordigers. Die zich hebben verenigd in politieke partijen. Na de verkiezing gaan afgevaardigden van politieke partijen een regering vormen. Op zich prima. Waar de schoen wringt is het regeerakkoord. Een regeerakkoord dat bepaalt hoe de wetgevende macht de komende vier jaar moet stemmen. Met de fractiediscipline zetten de regeringspartijen de wetgevende macht voor vier jaar buitenspel. Zowel het regeerakkoord als politieke partijen zijn niet vastgelegd in de grondwet, het is informeel staatsrecht.
Fractiediscipline. Verkiezingen in communistische landen geven uitslagen te zien waarin 99 procent van de bevolking stemt op de communistische partij. De fractiediscipline in Nederland is nog hoger. De ooit zonder last en ruggenspraak stemmende Tweede Kamer leden stemmen intussen in 99,999 procent van de gevallen volgens de partijlijn. (Volgens dit onderzoek voor de periode 2013 – 2016). Dit is al decennialang aan de gang, en de wetgevende macht heeft zichzelf geboeid, getemd en buitenspel gezet.
De machtsgreep van de executieve macht, de regering
De wetgevende macht heeft het controlerecht op de uitvoerende macht. Vandaar dat liegen door de uitvoerende macht een doodzonde is. De toeslagen affaire heeft ons geleerd dat de controle op de regering bijna onmogelijk is. De regering weet zich succesvol te onttrekken aan controle door de Tweede Kamer. Wederom door de fractiediscipline. Er zijn uitzonderingen. Een dissident als Omtzigt weigert zich aan deze nieuwe normaal te onderwerpen. En al te erg falende ministers en staatssecretarissen worden geofferd als zoenoffer.
De machtsgreep van de Europese Unie en de VN en NGO’s
Ook hier een voorbeeld van een geslaagde machtsoverheveling. De ECB bepaalt QE en renteniveaus. Door de negatieve rente worden Nederlandse huizen onbetaalbaar en wordt het fundament onder ons pensioenstelsel weggeslagen. Dit is beleid van de EU. Een instituut dat door de bevolking middels een referendum is verworpen. De invoering van de EU is niets anders dan een (gedeeltelijke) staatsgreep tegen de wil van de bevolking. De overdracht van bevoegdheden stopt hier niet. Internationale verdragen en instellingen, vaak zonder democratische controle, hollen de soevereiniteit van Nederland uit. Dat de internationale rechtsorde boven nationaal recht gaat zoals in artikel 94 van de grondwet is vastgelegd kan worden geaccepteerd als deze zich beperkt tot hoofdlijnen. Zoals het respecteren van (negatieve) mensenrechten. Helaas gaat de overdracht van bevoegdheden naar internationale organisaties veel verder. Hierdoor ontstaat in toenemende mate een situatie waarin beleid bepaald wordt door personen en organisaties die niet of nauwelijks aan verantwoording zijn onderworpen. En is een concept als “the great reset” denkbaar.
De dreigende machtsgreep van de rechters
Waar politici falen is ruimte voor andere machten. Zoals de rechterlijke macht. Gecombineerd met gedetailleerde en vergaande internationale verdragen, die volgens artikel 94 van de grondwet boven nationale wetgeving staat, maakt dit een proces als “the great reset” mogelijk. Denk aan de uitspraak in de klimaatzaak Urgenda. Rechters interpreteren verdragen en vertellen de Nederlandse staat met hoeveel procent bijvoorbeeld de CO2 uitstoot moet worden beperkt. Niet alleen de staat is hieraan gehouden. Klimaatrechtsspraak dicteert hoe multinationals moeten opereren. Zoals Shell onlangs heeft mogen ervaren. De dikastocratie van Thierry Baudet wordt meer en meer werkelijkheid.
De machtsgreep van de outbreak management teams
Een recent fenomeen is de positie van Outbreak Management Teams. Deze niet in de grondwet benoemde organisaties besturen de facto veel landen. De politici hebben hun verantwoording voor afgewogen beleid ontlopen door te verklaren de wetenschap te volgen, een wetenschap die nog niet veel snapte van covid-19. Hierdoor beslissen OMT’s over de invoering van een nieuwe normaal, waarin normaal menselijk gedrag wordt tegengegaan. Ze micro-managen het menselijke gedrag en dat van bedrijven. Hun aanwijzingen worden vertaald in beleid dat tientallen miljarden kost en de samenleving meer dan een jaar heeft ontwricht. Het op deze wijze ontlopen van macht en het delegeren van de macht naar wetenschappers is niet in de grondwet vastgelegd. Het is ook nooit de bedoeling geweest van de opstellers van de grondwet.
Conclusie
Nederland mag dan nauwelijks staatsgrepen kennen. Toch is er wel degelijk sprake van het op sluipender wijze overhevelen van macht tussen de onderdelen van de trias politica waardoor deze wordt uitgehold. En door andere ontwikkelingen. Ik heb er vijf beschreven. De ontwikkelingen kunnen elkaar onderling versterken. Zoals bij dikastocratie en de overheveling van macht naar internationale organisaties. Het is de hoogste tijd om de trias politica te herstellen en de beschreven ontwikkelingen tegen te gaan. Nadenken over een betere grondwet kan hierbij een vertrekpunt zijn.
Een noot voor de libertairen, libertariërs. Die kritisch staan ten opzichte van democratie en een grondwet. Macht hoort niet naar de top van de piramide te gaan maar naar de basis. Wat dit betreft zijn de 5 geschetste fenomenen onwenselijk. En is een striktere grondwet die deze ontwikkelingen niet toestaat een tussenstation naar een prettigere samenleving. Een grondwet die aan de ene kant voor de collectivisten nog steeds onderwerping mogelijk maakt. Maar die aan de andere kant libertariërs een opt out optie biedt voor veel van de huidige collectivistische ellende. Niet 1 sociaal contract, maar meerdere. Waarbij libertariërs de mogelijkheid hebben voor een nachtwakersstaatcontract te kiezen. Wat betekent dat ze slechts belasting betalen voor de binnen- en buitenlandse veiligheid.